Meksika’nın Tarihi ve Önemli Mekanları

Meksika’nın Tarihi ve Önemli Mekanları

Zocalo

(Anayasa Meydanı / kelime anlamı dikilitaş):

Kentin en önemli meydanı. Siyasi ve dinsel merkez. Bir zamanlar Aztek Tenochtitlan’ın bulunduğu yer (Ana Tapınak – Templo Mayor’da yapılan yeni kazılar eski kalıntıları ortaya çıkarıyor). Çok sayıda kolonyel tarzlı yapı bu alanda.

 

Katedral

Ülkenin İspanyollarca fethinden hemen sonra gerçekleştirilen bir yapı. Bugünkü bina esas olarak 1573’ten. Ancak kuleleri 1813’de tamamlanıyor. Önyüzünde altlarda Barok egemen, yukarıda neo-klasik. Çevreye egemen kasaba kilisesi El Sagrario ağır bir Barok süslemeye sahip (Churrigueresque).

 

Ulusal Saray

1562’den bu yana önce İspanyol valilerin sonra Devlet Başkanlarının konağı. En ilginç bölümü merdivenleri ve üst katı süsleyen Diego Rivera’nın duvar resimleri. Bu resimler günlük yaşamdan görüntüleri, İspanyolların ülkeyi işgalini, baskıyı, savaşı, enkizisyonu, bağımsızlığı ve Meksika Devrimi’ni içeriyor.

 

 

 

 

Güzel Sanatlar Sarayı

Diaz diktatörlüğü sırasında 1901 yılında tasarımı İtalyan mimar Adamo Boari tarafından gerçekleştirilmiş. İtalya’dan getirilen mermerlerle süslü bir Art-Nouveau yapı. Yapımı 1934’e kadar sürmüş. Şu anda içinde Güzel Sanatlar Ulusal Enstitüsü, Güzel Sanatlar Müzesi, Halk Dansları Bale Salonu bulunuyor. Bina içinde “art – deco” ışıklandırma, vitraylar ve çok sayıda tablo var. En önemlileri yine duvar resimleri. Tamayo: Ulusumuzun Doğuşu ve Bugünkü Meksika, Rivera: Evreni Denetleyen İnsan (ya da Kavşaktaki İnsan), Meksika Folkloru ve Turizm, Diktatörlük, Huichilobos Dansı, Agustin Lorenzo (Fransızlara karşı savaşan gerilla lideri), Orozco: Katarsis (Boşalma, Rahatlama), Siqueiros: Demokrasi, Cuauhtemoc’ın İşkencesi ve aynı ressamlardan daha çok sayıda tablo.

 

Alameda Alanı

16. yy’da biçimlenen ve adını Alamos’tan (kavak ağacı) alan bir alan. Eski Aztek pazaryeri, sonra Engizisyon burada insanları yakmış. 1985 depreminden en fazla zarar gören yerlerden.

 

Plaza de las Tres Culturas

Antik Tlatelolco kentinin yerinde bulunan alan antik, kolonyel ve çağdaş üç kültürü simgeliyor. 1521’de Aztekler’in son direnme noktası. Alanda tarihsel kalıntıların yanısıra 1609 tarihli hoş bir kilise bulunuyor. 2 Ekim 1968’de Meksika (Olimpiyatların açılışından 10 gün önce) asker ve polis bu alanda gösteri yapan 250 bin öğrenciye ateş açmış ve yaklaşık 100 öğrenci öldürülmüştü. Octavia Paz olayı tarihsel çevrim olarak yorumlanmıştı: Azteklerin alanda insanları kurban etmeleri ardından Meksika hükümetinin vahşeti.

 

Trotskiy Evi

Rus devriminin önde gelen liderlerinden Leon Trotskiy’nin Türkiye’de Büyükada’da geçirdiği üç yıllık sürgünden sonra en uzun süre yaşadığı ve öldürüldüğü ev. Şu anda müze olarak düzenlenmiş.

 

Frida Kahlo Müzesi

Son derece ilginç bir yaşamı olan sanatçının (önce çocuk felci, sonra bir otobüs kazası kurbanı, uzun süre tekerlekli sandalyede ya da hastanede yatmış, her zaman çevresindeki insanları etkilemiş) doğduğu ve sonra (1929-1954) ressam Diego Rivera ile birlikte yaşadığı ev. Hem Kahlo’nun, hem de Rivera’nın bazı resimlerini içeriyor.

 

Chapultepec Parkı

Çok sayıda müze, bahçe, göl ve bir hayvanat bahçesinin yer aldığı bin dönümlük geniş bir park. Kentin akciğeri. 13. yy’da önem kazanıyor. Aztekler (daha doğrusu Meksika) ilk kez bu çevrede yerleşiyor. Daha sonra Aztek krallarının yazlık bölgesi oluyor.

 

Park içinde Doğal Tarih Müzesi, Teknoloji Müzesi, Kale, Tarih Galerisi, Çağdaş Sanat Müzesi, Rufino Tamayo Müzesi ve Ulusal Antropoloji Müzesi yer alıyor.

 

Ulusal Antropoloji Müzesi

Yalnız büyüklüğü, içerdiği eserlerin zenginliği ile değil,  özgün ve pratik tasarımı ile dünyanın en önemli müzelerinden biri. Tek başına Mexico kentine gelme nedeni. 1964’te açılmış. Girişteki beton şemsiye etkileyici. Her bir bölüm ayrı bir döneme ya da kültüre ayrılmış.

 

 

 

GUADALUPE MERYEM ANA BAZİLİKASI

 

Yapı gerçekte bir alan etrafında yeralan çok sayıda kilise, kilisecik (şapel) ve tapınaktan oluşuyor. Guadalupe Meryemi tüm Meksika’nın ilk gerçek koruyucu kutsal kişisi. İlk kilise 1533’te yapılmış, ilginç bir söylence sonrasında. Ama bugünkü Barok kilise 18. yy’dan, 19. ve 20. yy’da elden geçirilmiş. Genelde halka kapalı. Arkada bir küçük müze bulunuyor. Çağdaş kilisenin ise 10 bin kişilik olduğu söyleniyor.

 

TEOTIHUACAN

Meksika’nın en büyük antik yerleşim yeri (156 km2). Teotihuacan’ın yükseliş ve düşüşü Romalılar dönemine rastlar. İÖ. 600’den sonra bölgeye yerleşilmiş, İÖ. 200’lerde kasaba halini almış. Birkaç dönem geçirdiği kabul ediliyor. Teotihuacan I (İÖ 200 – İS 0), Teotihuacan II (0 – 350), Teotihuacan III (350 – 650), Teotihuacan IV (650-750). Kentin nüfusu birara 200 bine ulaşıyor.

 

Kente Ölüler Caddesi‘nden giriliyor. Karşıya gelen ilk yapı kentin yönetim binası sayılabilecek Kale. Yanında Quetzalcoatl (Tüylü Yılan) Tapınağı bulunuyor. Kabartmalar Quetzalcoatl ile Yağmur Tanrısı Tlaloc yeralıyor. Eskiden 1.5 km uzunluğunda olan ve üzerinde değişik alanlar bulunan Ölüler Caddesi kentin gelişme  ekseni.

 

Teotihuacan’ın en görkemli binası Güneş Piramidi. Taban çevresi Keops Piramidine eşit. Yapımı için 2.5 milyon ton taş ve toprak getirilmiş, metal araç kullanmadan biçimlendirilmiş. Piramidin tam bulunduğu yere yapılmasının bir nedeni, zemindeki mitolojik yedi mağara (Meksikalılar oradan geldiklerini söylüyorlar).

Caddenin sonunda Ay Piramidi yeralıyor. Daha küçük, ama güzel bir yapı. Tabanının bulunduğu yerin yüksek olması nedeniyle, üst katı hemen hemen Güneş Piramidi ile aynı yükseklikte.

 

Ay Piramidi’nin solunda Quetzalpapalotl (Kelebek Quetzal) Sarayı bulunuyor. Üzerinde kuşların ve kelebek kabartmalarının olduğu sütunlu bir avlu etrafındaki odalardan oluşan sarayda hala fresko parçaları var.

 

SAN JUAN CHAMULA / ZİNACANTAN

Chamula CSS’nin 10 km kuzeybatısında İspanyollara karşı direnişleriyle öne çıkan Tzotzil halkının yaşadığı kasaba. Hıristiyanlık öncesi ayin tarzlarını hala sürdürüyorlar (Kiliselerde fotoğraf makinesi kullanılamıyor, not alınamıyor). 35 yıl kadar önce Protestanları kasabadan kovmuşlar. Ayinlerde ve festivallerde kullanılan pash (pox) sert bir içki. İsa’nın çarmıhtan yükselip güneş olduğunu varsayıyorlar.

 

Zinacantan CSS’nın 11 km kuzeybatısında. 15 bin kişilik bir Tzotzil kasabası. Her iki kasabada da pazar günü ayinleri ve pazarları nedeniyle “turistik” oluyorlar.

 

AGUA AZUL ÇAĞLAYANI

Palanque’nin 60 km güneyinde bulunan Agua Azul Çağlayanı Meksika’nın harikaları arasında. Kaskatlar halinde dökülen çağlayana adını veren mavi renk ancak Nisan ve Mayıs ayında görülebiliyor.

 

PALENQUE

Antik Maya örenyerleri arasında en hoşlarından biri. Özellikle çevredeki ormanlar ve kabartmalar açısından. 600-800 yılları arasında çok parlak bir iki yüzyıl yaşamış. En önemli kralı Pakal (Güneş ve Kalkan). Onun 615-683 yılları arasındaki yönetimi sırasında Yazıtlar Tapınağı dahil çok sayıda bina yapıldı. Oğlu Chan Balum (Jaguar ve Yılan) gelişmeyi sürdürdü. 10. yy’da Palenque terkedildi.

 

Palenque örenyerindeki 500 yapıdan şimdiye kadar ancak 34’ü kazılabilmiş durumda. Örenyerinde ilk karşılaşılan büyük yapı Yazıtlar Tapınağı. Merkezi merdiveni 23 m yüksekliğe varıyor (69 basamak). Onun karşısında Stüko kabartmalarla süslü Saray bulunuyor. Saray Pakal döneminden. Oğlu Chan Balum ise kendine Haç Tapınağı, 14 Nolu Tapınak ve Güneş Tapınağı yaptırmış. Güneş Tapınağı çatısı en iyi korunmuş yapılardan.

 

UXMAL

Puuc Tepelerinde yeralan Uxmal, Maya örenyerlerinin Chichen Itza ve Tikal ile birlikte üç büyüğünden biri. Geç Klasik Dönem’in (600-900) en önemli kentlerinden. Çevresinde Sayıl, Kabah, Xlapak, Labna gibi uydu-kentler yeralıyor. 900’de birdenbire terkediliyor. Belki su sorunu, belki Chichen Itza aşırı parlaması. Örenyerine girince ilk görünen Sihirbaz Piramidi. Bir eliptik temel üzerine inşa edilen 39 basamaklı bu Piramit Chenes tarzında süslemelerle kaplı. Söylenceye göre bir cüce tarafından bir gecede yapılmış. Sihirbaz Piramidi’nin batısında yeralan ve Dörtgen Rahibeler Manastırı diye adlandırılan 74 odalı yerin bir askeri okul, kraliyet okulu ya da saray olabileceği konusunda tartışmalar sürüyor.

Oyun Salonu‘ndan geçilerek Vali Sarayı‘nın da bulunduğu tümsekte Kaplumbağalar Evi yeralıyor. Maya inancına göre kuraklıktan yalnızca insanlar değil, kurbağalar da şikayetçi olurlarmış ve yağmur tanrısı Chac’a  dua ederlermiş. Vali Konağı’nın 100 m’lik önyüzü muhteşem. Onun yanında 32 m’lik Büyük Piramid, onun da yanında Güvercinler Evi yeralıyor.

 

CHICHEN ITZA

Yucatan Bölgesi’nin en iyi restore edilmiş, en ünlü örenyeri. Itza’ların Kuyusunun Ağzı anlamına geliyor. Burada oluşan yüksek düzeyli uygarlığı kimin yarattığı hala tartışma konusu.

 

Arkeologların çoğunun birleştikleri nokta Mayaların buraya ilk olarak 550-900 yılları arasında yerleşmiş olduğu. Bu yerleşme bilinmeyen nedenlerle 10. yy’da sona eriyor. 1100 yılında yeniden yerleşim başlıyor. Arkeologlar bu yeni yerleşimin Mexico Kenti kuzeyindeki Tula’yı kendilerine başkent edinen Toltekler’in yöreyi işgalinden sonra başladığını belirtiyorlar. Toltekler  Quetzalcoatl (tüylü yılan) olarak adlandırdıkları (Mayalarda Kukulcan) tanrı kültürünü Maya kültürü içinde eritiyorlar. Gerçekte kendileri bölgeye gelmeden Toltek kültürü yöreye ulaşıyor. Örenyerinde Quetzalcoatl ile Maya yağmur tanrısı Chac’ın kabartmalarını bir arada görmek mümkün.

Tüylü yılan güçlü bir kral iken Mexico Kentinin güneydoğusuna sürülmüş. Söylencelere bakılırsa geri döndüğünde onunla birlikte büyük bir dönem başlayacakmış.

 

Puuc mimarisi ile Merkezi Meksika mimarlığının örtüşmesi Chichen Itza’yı benzersiz kılıyor. Savaşçı Toltekler insan kurban edilmesi ayinlerini Chichen İtza’da daha da yoğunlaştırırlar. Tolteklerin merkezi Mayapan’a taşımalarından sonra Chichen Itza gerilemeye başlar ve 14. yy’da da gizemli bir biçimde terkedilir.

 

Yaklaşık 25 m yüksekliğindeki ünlü piramit Kale 800 yılından önce yapılmış. Tolteklerin yöreyi işgalinden önce yapılmasına rağmen kabartmalarda Toltek savaşçıları ve Tüylü Yılan görülüyor.

Gerçekte piramit taşla yapılmış bir Maya Takvimi. Kale’nin dokuz katmanından herbiri basamakla ikiye bölünmüş. Böylece 18 ayrı teras, yani 20 günlük 18 ay ortaya çıkarılmış oluyor. 4 ana merdivenin herbiri 81, toplam 365 basamaklı. Piramidin her yüzünde Takvim çevrimini anımsatan 52 düz panel var.

 

İlginç olanı ekinoksta (21 Mart ve 21 Eylül) ışık ve gölge piramidin kuzey basamakları üzerine çeşitli üçgenler düşürür. Bir yılanın kımıldayışı görülür. El Castillo (Kale) içindeki piramitte de bir kırmızı Jaguar tahtı bulunmuştur. Meksika’nın en büyük, en iyi korunmuş Oyun Salonu Chichen Itza’da. Mayaların sert bir lastik topla, el kullanmadan futbol benzeri bir oyun oynadıkları varsayılıyor. Kabartmalarda diğer oyunlar da yeralıyor. Kale’nin kuzeybatısında bulunan Jaguarlar Tapınağı ve Kafatasları Tapınağı insan kalbini pençeleyen jaguar ve kartallarla kaplı. Sakallı Adam Tapınağı adını sakallı bir erkek kabartmasından alıyor.  Kalenin kuzeyinde Venüs Platformu bulunuyor. Venüs Mayalarda ağzında bir insan başı taşıyan tüylü yılan.